Բարև Ձեզ, եթերում է «Կաքավիկ» ռադիոն։ Ես Եսայան Էլինարն եմ։ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի, Հարավային դպրոց պարտեզի 3․2 դասարանի աշակերտուհի։ Քանի որ ես երազում եմ դառնալ բժշկուհի, այսօր ցանկանում եմ ձեզ պատմել մարդու զգայարանների մասին։

Մարդը տեղեկատվություն է ստանում հինգ հիմնական զգայարանների կողմից։ 1. տեսողություն (աչքեր) 2. լսողություն (ականջներ) 3. համ (լեզու) 4. հոտ (քիթ) 5. շոշափում, ցավի զգացում (մաշկ)։

Այս անգամ կպատմեմ տեսողության, աչքերի և դրանց հիգիենայի մասին։

Աչք և տեսողություն: Հիգիենա

Մարդիկ և կենդանիները շրջակա միջավայրի մասին ամենաշատ տեղեկությունը ստանում են տեսողության միջոցով: Տեսողությունն օգնում է մարդուն տարբերել մարմինների ձևը, չափերը, գույնը, իմանալ` հեռու, թե՞ մոտիկ են գտնվում դրանք, շարժվում, թե՞ անշարժ են:

 

Տեսողությունն իրականացվում է տեսողական օրգանի՝ աչքի միջոցով: Մարդու աչքը շատ նուրբ և բարդ օրգան է ։ Այն կազմված է․

 

1․ եղջերաթաղանթից

2․ ծիածանաթաղանթից

3․ բիբից

4․ ակնաբյուրեղից

5․ ակնապատյանից

6․ ցանցաթաղանթից

7․ տեսողական նյարդից

8․ ապակենման մարմնից

 

Որևէ մարմնից լույսն ընկնելով աչքի մեջ՝ բեկվում է եղջերաթաղանթի, ակնաբյուրեղի ու ապակենման մարմնի կողմից և ընկնում ցանցաթաղանթի վրա: Ցանցաթաղանթի վրա առաջանում է առարկայի փոքրացած, իրական, շրջված պատկերը:

 

Ցանցաթաղանթում առաջացած գրգիռը հաղորդում է գլխուղեղին, և առաջանում է տեսողական զգացողություն:

 

Աչքի ծիածանաթաղանթի կենտրոնում կա կլոր անցք` բիբը: Փոփոխելով բիբի բացվածքը` աչքը կարգավորում է իր մեջ մտնող լույսի քանակը:

Արևոտ եղանակին բիբն ունի մոտավորապես 1 մմ տրամագիծ, իսկ մթության մեջ նրա տրամագիծը հասնում է մինչև 1 սմ-ի:

 

Աչքն ունի հիանալի հատկություն՝ հարմարվելու հատկություն։

Ակնաբյուրեղի չափը փոխելով` աչքը կարողանում է տեսնել ինչպես հեռու, այնպես էլ` մոտ գտնվող առարկաները:

Հոնքերը, կոպերը և թարթիչները աչքերը պաշտպանում են փոշուց, քրտինքից:

Նորմալ աչքի համար լավագույն տեսողության հեռավորությունը մոտ 25 սմ է: Այդ հեռավորության վրա մենք առարկան տեսնում ենք առանց աչքը լարելու: Ավելի փոքր հեռավորությունների վրա աչքն էապես լարվում է:

 

Գլխուղեղը «մշակում է» ցանցաթաղանթի վրա շրջված տեսքով ստացված պատկերներն այնպես, որ մենք դրանք տեսնում ենք ուղիղ դիրքով։

 

 

Տեսողության հիգիենա

Աչքը կարևորագույն օրգան է, որն առողջ պահելու համար անհրաժեշտ է պահպանել տեսողության հիգիենայի հետևյալ պարզագույն կանոնները.

 

● Անհրաժեշտ է տեսողության լարում պահանջող աշխատանքը պարբերաբար ընդհատել և հանգստացնել աչքերը

● Չպետք է երկար հեռուստացույց դիտել կամ աշխատել համակարգչով

● Պետք է գրել և կարդալ լավ լուսավորվածության պայմաններում: Չափից ավելի պայծառ կամ աղոտ լույսը կարող է վնասել աչքերը

● Չի կարելի գրել կամ կարդալ չափից ավելի կռանալով գրքի կամ տետրի վրա: Աչքից հեռավորությունը պետք է լինի 25 սմ

● Գրելիս լույսը պետք է ընկնի այնպես, որպեսզի ձեռքը ստվեր չգցի աշխատանքային մակերեսի վրա: Աջ ձեռքով գրելիս՝ ձախ կողմից, իսկ ձախ ձեռքով գրելիս՝ աջ կողմից:

● Չի կարելի կարդալ պառկած վիճակում կամ շարժվող տրանսպորտում

 

Երեխաների մեծ մասը ծնվում է նորմալ տեսողությամբ: Սակայն ժամանակի ընթացքում տեսողության հիգիենայի կանոնները չպահպանելու, համակարգչի, հեռուստացույցի և բջջային հռախոսների պատճառով մարդկանց մեծ մասն ունենում է տեսողական խնդիրներ: Դրանցից առավել տարածվածներն են կարճատեսությունը և հեռատեսությունը:

Նորմալ աչքը չլարված վիճակում զուգահեռ ճառագայթները հավաքում է ցանցաթաղանթի վրա։

Կարճատեսության դեպքում աչքի ակնաբյուրեղը զուգահեռ ճառագայթները հավաքում է ցանցաթաղանթի առջևում։

Հեռատեսության դեպքում աչքի ակնաբյուրեղը զուգահեռ ճառագայթները հավաքում է ցանցաթաղանթի հետևում։

Այսօր հնարավոր չէ երեխային արգելել օգտվել համակարգչից, սակայն պետք է հնարավորինս կարգավորել նրա ռեժիմը և շեղել հետաքրքիր խաղերի, մաքուր օդին ֆիզիկական ակտիվության միջոցով:

Որքա՞ն ժամանակ է պետք հատկացնել հեռուստացույցին, համակարգչին և բջջային հեռախոսին

Օրվա ընթացքում 2-3 ժամից ոչ ավելի, ընդ որում հեռուստացույցի կամ համակարգչի առջև նստելիս 20 րոպեն մեկ պետք է ընդմիջել, որպեսզի երեխան ցրվի, նայի և՛ հեռու, և՛ մոտ:

 

Այսօր այսքանը, հուսով են ձեզ դուր եկավ։ Խոստանում եմ իմ հաջոդ եթերներում խոսել մնացած զգայարանների մասին։